Το Κυνήγι των Μαγισσών

Το Κυνήγι
των
Μαγισσών

Ποιοί ήταν εκείνοι οι άνθρωποι που κατά τα τέλη του Μεσαίωνα και μέχρι και την αρχή της Αναγέννησης συγκεντρώνονταν στα λεγόμενα Σάββατα (συνάξεις) των Μαγισσών; Ήταν εναπομείναντες Παγανιστές που μέχρι και εκείνες τις εποχές συνέχιζαν να εκτελούν κρυφά τις αρχαίες οργιαστικές τελετές της λατρείας της Φύσης; Κάποιοι συμφωνούν με τις κατηγορίες της Καθολικής Εκκλησίας, αποκαλώντας τους μέχρι και σήμερα «λάτρεις του Διαβόλου». Όμως, τελικά μήπως έχουν δίκιο εκείνοι που θεωρούν ότι τα Σάββατα των Μαγισσών ήταν απλώς ένας μύθος κατασκευασμένος από την ίδια την Καθολική Εκκλησία ώστε να μπορεί να δαιμονοποιεί οποιονδήποτε εναντιώνονταν στα δόγματά της και την πολιτική της;

Η αλήθεια ίσως να βρίσκεται κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά: Υπήρχαν όντως Παγανιστές και Μάγοι που λάτρευαν τη Φύση με οργιαστικές τελετές, ωστόσο θα πρέπει να δεχτούμε ως γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που κατηγορήθηκαν για Μαγεία, δεν είχε καμία σχέση ούτε με τη Μαγεία, ούτε και με τον Παγανισμό.

Γυναίκες κατηγορήθηκαν και κάηκαν ως Μάγισσες, επειδή γνώριζαν… τις ιδιότητες των βοτάνων! Αυτές πρόσφεραν ένα τεράστιο έργο στις κοινότητες που ζούσαν, καθώς ήταν οι μόνες θεραπεύτριες εκείνη την εποχή. Όμως αυτή η γνώση τους και η ενασχόλησή τους ήταν κάτι που δεν ενέκρινε η Καθολική Εκκλησία, καθώς τότε θεωρούσε ότι ο κάθε άνθρωπος αρρωσταίνει και θεραπεύεται μόνο από τη θέληση του ίδιου του Θεού, και ότι κανένας δεν είχε το δικαίωμα να επεμβαίνει σ’ αυτό, εκτός αν ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει την κατηγορία πως πράττει «τα έργα του Διαβόλου»…

Ακόμη, γυναίκες κατηγορήθηκαν για Μαγεία και κατέληξαν στην πυρά, επειδή κάποιο βράδυ εγκατέλειψαν τη συζυγική εστία για να συναντήσουν τους εραστές τους. Κορίτσια κρεμάστηκαν σαν Μάγισσες επειδή τόλμησαν να κάνουν έρωτα πριν ο πατέρας τους αποφασίσει να τα ανταλλάξει με κάποιο άλογο ή κατσίκα ή μουλάρι, δηλαδή πριν παντρευτούν.

Ένα είναι σίγουρο: Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι που κατηγορήθηκαν ότι ασκούσαν τη Μαγεία, βασανίστηκαν τόσο σκληρά, που ακόμη κι αν δεν είχαν καμία σχέση με όλα αυτά, τελικά αναγκάστηκαν να υπογράψουν τις ομολογίες που τους έβαζαν μπροστά τους οι Ιεροεξεταστές, όποιες κι αν ήταν αυτές...

Η σπουδαιότερη νυχτερινή γιορτή των Μαγισσών ήταν η αποκαλούμενη (από τους Χριστιανούς) Βαλπουργία Νύχτα, που οι τελετές της κορυφώνονταν τα μεσάνυχτα, δηλαδή στο μεταίχμιο ανάμεσα στην τελευταία ημέρα του Απριλίου και την πρώτη του Μαΐου, και η οποία, βέβαια, έχει τις ρίζες της στις πανάρχαιες παγανιστικές παραδόσεις της λατρείας της Μεγάλης Θεάς, της Φύσης, καθώς και των πολυάριθμων τέκνων της και ζωοποιών πνευμάτων της.

Η  Βαλπουργία ήταν η νύχτα της μεγάλης απόδρασης από το αυστηρό, μίζερο, και ασφυκτικό περιβάλλον των μεσαιωνικών πόλεων και χωριών – η βραδιά των ελεύθερων, γυμνών και εκστατικών σωμάτων σε κύκλους οργιαστικών χορών, γύρω από φωτιές που άναβαν στα ξέφωτα παρθένων δασών, προς τιμήν του γιου της Μεγάλης Μητέρας, της Φύσης: του ερωτιάρη, κερασφόρου και ιθυφαλλικού θεού της γονιμότητας, που οι Έλληνες κάποτε τον λάτρευαν στη μορφή του Πάνα.

Ώσπου ξημέρωνε η γιορτή της ίδιας της Θεάς…

Και ήταν, νομίζω, μια τελετουργία για τον καθαρμό της  ψυχής μέσω της φωτιάς και μέσω της μουσικής, του τραγουδιού, του τελετουργικού χορού, και βεβαίως του έρωτα, που όλα τους συνέβαλλαν στην αφύπνιση των αισθήσεων, ώστε τα σώματα των εορταζόμενων να μπορούν πλέον να βιώσουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ευαισθησία και δεκτικότητα, όλα τα χρώματα και όλα τα υπέροχα αρώματα του μαγικού –Μαγιάτικου– ξυπνήματος της Φύσης και να νιώσουν, έστω για λίγο, έστω και με τον κίνδυνο της ζωής τους, τη χαρά της ζωής…

Σε όλη την επικράτεια του Χριστιανισμού, οι Εκκλησίες, θέλοντας να αποκόψουν τους ανθρώπους από τις αρχαίες Παγανιστικές τους παραδόσεις αλλά και να πολεμήσουν τις ομάδες των Γνωστικών εκείνης της εποχής (όπως των Βογόμιλων και των Καθαρών), ταύτισαν τον κερασφόρο θεό με τον Διάβολο και χαρακτήρισαν κάθε διαφορετική θρησκευτική έκφραση ως «σατανική». Και γι’ αυτό στους γερμανικούς λαούς οι Χριστιανοί ιερείς αποκάλεσαν αυτή τη νύχτα Βαλπουργία: από τη Βάλμπουργκ (ή Βάλμποργκ αλλά και Βέλντμπουργκ), μια Χριστιανή μοναχή η οποία ανακηρύχθηκε αγία, αφού έγραψε λίβελους κατά των παγανιστικών εθίμων και της φυσικής μαγείας, ταυτίζοντας τα με τον Διάβολο.
Ιδιαίτερη αναφορά σε αυτή τη γιορτή γίνεται, βέβαια, στο Malleus Maleficarum, το Σφυρί των Αμαρτωλών, ή, όπως είναι πιο γνωστό: το Σφυρί των Μαγισσών, το περιβόητο εγχειρίδιο της Ιεράς  Εξέτασης.

Όπως και να έχει, το Κυνήγι των Μαγισσών ήταν ένα από τα αθλιότερα εγκλήματα που έχουν γίνει στο όνομα του Θεού των Χριστιανών, ο οποίος υποτίθεται ότι ενσαρκώθηκε για να σώσει την Ανθρωπότητα κηρύσσοντας την Αγάπη. Και είναι, πάνω απ’ όλα, ένα μεγάλο παράδειγμα για το πόσο διαστροφική και εγκληματική μπορεί να καταντήσει μια κοσμοθεωρία ή θρησκεία που θεωρεί ότι εκπροσωπεί τη μια και μοναδική αλήθεια επάνω στη Γη, ακόμη κι αν ο ιδρυτής της φωνάζει: «αγαπάτε αλλήλους», «αγάπα τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου», «αγάπα τον εχθρό σου», «αν σε χαστουκίσουν στο ένα μάγουλο, γύρισε και το άλλο»…

Το κυνήγι και οι δίκες των Μαγισσών αποτέλεσαν και αποτελούν το θέμα πολλών καλλιτεχνών από τον Μεσαίωνα μέχρι και σήμερα. Ένας από τους σύγχρονος ζωγράφους που προσπαθεί να αναπαραστήσει όσο το δυνατόν πιο πιστά εκείνη την εποχή είναι ο Nicolay Bessonov. (Όλοι οι πίνακες σε αυτήν την καταχώρηση είναι δικοί του).

Αλλά εδώ ας αφήσουμε τον ίδιο τον Bessonov να μας μιλήσει για το έργο του:

«Δουλεύω δημιουργώντας μια σειρά έργων για τη Μαγεία για περισσότερα από 15 χρόνια. Δεν είναι μυστικό ότι οι προηγηθέντες (καλλιτέχνες και ερευνητές) του 14^ου αιώνα έκαναν πολλά λάθη στις λεπτομέρειες όταν προσπαθούσαν να αναπαραστήσουν τις Μάγισσες και τις Δίκες των Μαγισσών. Όμως στη δική μου περίπτωση, ο κόσμος που περιγράφουν οι εικόνες μου, περιέχει οπτική πληροφορία που βρήκα ερευνώντας σε μουσεία και σε παλιά χαρακτικά. Προσπάθησα να αναπαραστήσω όσο το δυνατόν πιο πιστά: από τους χώρους, τα ενδύματα και τα χτενίσματα της εποχής, μέχρι και τα όργανα των βασανιστηρίων (που χρησιμοποιούσαν οι Ιεροεξεταστές). Το βιβλίο μου «Οι Δίκες των Μαγισσών» είναι μια ειδική παρουσίαση των ζωγραφικών μου έργων με σχόλια επάνω σ’ αυτά».

Θα κλείσουμε τη μικρή μας αναφορά σ' αυτό το τεράστιο θέμα  με τη μετάφραση (από τα Αγγλικά) ορισμένων αποσπασμάτων ενός κειμένου που συνέταξε ο Πάπας Ιννοκέντιος VIII, το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το «εναρκτήριο σάλπισμα» για το φοβερό Κυνήγι των Μαγισσών.  Το κείμενο αυτό είναι το Summis desiderantes που δημοσιεύτηκε στον πρόλογο του βιβλίου των ανέραστων και ψυχοπαθών Καθολικών μοναχών Heinrich Kramer και James Sprenger, και το οποίο δεν είναι άλλο από το Malleus Maleficarum, το περιβόητο Σφυρί των Μαγισσών, που εκδόθηκε στη Γερμανία το 1487, και που αποτέλεσε το ανακριτικό και δικαστικό εγχειρίδιο των Ιεροεξεταστών, όλων εκείνων των άθλιων υποκειμένων που έστειλαν στην πυρά χιλιάδες ανθρώπους, και κυρίως γυναίκες, επειδή λάτρευαν τους Θεούς της Φύσης, επειδή ήταν Μάγισσες ή θεραπεύτριες, ή επειδή απλά επιθυμούσαν την ελευθερία στον έρωτα...

Ας «απολαύσουμε», λοιπόν, αυτό το «υπέροχο» Παπικό κείμενο στο οποίο φανερώνεται όλη η «αλήθεια», ότι: οι απαίσιες και φοβερές Μάγισσες ήταν εκείνες που έφταιγαν για όλες τις ξηρασίες, τις κακοκαιρίες, τις ασθένειες των ανθρώπων, τις κακές σοδειές των χωραφιών, τις αποβολές των εγκύων αγελάδων αλλά και των γυναικών και, κυρίως, για τη σεξουαλική ανικανότητα των ανδρών:

Summis Desiderantes

«Επιθυμώντας με υπέρτατο ζήλο, που η ποιμαντική μέριμνα απαιτεί, ώστε η Καθολική πίστη στις μέρες μας να αυξηθεί παντού και να ανθίσει όσο περισσότερο είναι δυνατό, και όλη η αιρετική δραστηριότητα να τεθεί μακριά από τις περιοχές των πιστών, δηλώνουμε ελεύθερα και εκ νέου μέσω αυτού του διατάγματος, για το οποίο η ευσεβής επιθυμία μας είναι να εκπληρωθεί ώστε να ξεριζώσει όλα τα σφάλματα όπως η σκαπάνη ενός σοφού εργάτη, και να βαθύνει τον ζήλο και την αφοσίωση μέσα στις καρδιές των πιστών.

»Πρόσφατα έφτασε στα αυτιά μας, όχι χωρίς μεγάλο πόνο για εμάς, ότι σε ορισμένα μέρη της άνω Γερμανίας, όπως και στις περιοχές των πόλεων Μάιντζ, Κολωνίας, Τριέρης, Σαλτσβούργου και Βρέμης, πολλά πρόσωπα και των δύο φύλων, αδιάφορα για τη σωτηρία τους και αποκομμένα από την Καθολική Πίστη, εγκατέλειψαν τους εαυτούς τους στους διαβόλους, στους incubi και στις succubi (αρσενικούς και θηλυκούς δαίμονες), και με τα μάγια και τα ξόρκια τους, και τις άλλες επικατάρατες γητείες και τέχνες τους, τις τερατωδίες και τις φριχτές αμαρτίες τους, που έχουν σκοτώσει βρέφη ενώ ήταν ακόμη μέσα στις κοιλιές των μητέρων τους, όπως κάνουν και στον γόνο των βοδιών, που έχουν καταστρέψει την παραγωγή της γης, τα σταφύλια και το κρασί, τα φρούτα των δέντρων, και όχι μόνο αυτά, αλλά και άνδρες και γυναίκες, και υποζύγια και κοπάδια ζώων, όπως και ζώα άλλων ειδών, (καθώς και) αμπέλια, οπωροφόρα δέντρα, φυτείες, βοσκοτόπια, σιτάρια και όλα τα άλλα δημητριακά. Αυτοί οι άθλιοι επιπλέον βλάπτουν και βασανίζουν άνδρες και γυναίκες, υποζύγια και κοπάδια ζώων, όπως και ζώα άλλων ειδών, με απαίσιους και τρομερούς πόνους και οδυνηρές ασθένειες, εσωτερικές και εξωτερικές. Εμποδίζουν τους άνδρες να εκτελούν τη σεξουαλική πράξη και τις γυναίκες να συλλαμβάνουν παιδιά (....) Και πέρα και πάνω απ’ όλα αυτά, με βλασφημία απαρνούνται την Πίστη που είναι δική τους μέσω του Μυστηρίου της Βαπτίσεως, και με την πρόκληση του Εχθρού της Ανθρωπότητας (δηλαδή του Διαβόλου) δεν διστάζουν να διαπράττουν τις πιο άθλιες πράξεις, τις αισχρότερες υπερβολές, παρά τον θανάσιμο κίνδυνο για τις ίδιες τους τις ψυχές, (πράξεις) δια μέσου των οποίων προσβάλουν τη Θεϊκή Μεγαλειότητα και προκαλούν σκάνδαλο και κίνδυνο για πολλούς (…)  και τα εν λόγω βδελύγματα και οι τερατωδίες τους παραμένουν ατιμώρητα, και αυτό όχι χωρίς τον μεγάλο κίνδυνο για τις ψυχές πολλών ανθρώπων και τον κίνδυνο της αιώνιας καταδίκης…»